Wat is armoede?

Wat is armoede, dat is de vraag. Dit zou eigenlijk een invuloefening kunnen zijn voor jullie lezers. Wat is, volgens jou, armoede? Of misschien kun je ook zeggen: welke dingen moet je hebben of kunnen doen, om niet als arm beschouwd te worden?

Je kunt nu gaan denken: tja, het hangt er ook vanaf, waar je woont. In Nederland ben je misschien arm als je je geen internetverbinding kunt veroorloven of als je je niet elke dag kunt douchen (omdat je dan de water- en electriciteitsrekening niet kunt betalen). In heel veel andere landen zou je rijk zijn als je een douche had...


Maar stel, je begint met helemaal niets. Een naakte persoon zonder euro op zak (want ook geen zakken), zonder voedsel in de maag, zonder bankrekening, zonder werk, zonder opleiding. Je staat op nul. Wat moet je krijgen om jezelf als niet-meer arm te beschouwen?

De World Bank houdt tegenwoordig de definitie van "extreme poverty" als volgt aan: als mensen rond moeten komen van minder dan $1.25 per dag. Dit is natuurlijk een vrij grove definitie. Er wordt wel rekening gehouden met het feit dat je in het ene land meer kunt kopen met $1.25 dan in het andere land (dit heet PPP), maar het houdt geen enkele rekening met de omstandigheden van die arme persoon: leeft hij of zij in een mild klimaat of juist in een klimaat waarin je veel bescherming tegen de elementen nodig hebt (wat geld kost), hoe is de gezondheid van die persoon en zijn of haar risico op ziektes (denk aan vaccinaties en aan het feit dat sommige ziekten in specifieke streken voorkomen), zijn er misschien specifieke kosten die deze persoon heeft of specifieke kosten in dit land (in het ene land zal bijvoorbeeld meer water voorhanden zijn dan in het andere).

Ik vind andere definities dus wel beter, al kun je ook daar natuurlijk weer nadelen van benoemen. De Grameen bank gebruikt bijvoorbeeld de volgende definitie.

Je bent niet (meer) arm, als je aan het volgende lijstje voldoet:

1. Jij en je gezin wonen in een huis dat je voldoende beschermt tegen de elementen. Voor Bangladesh is dat: een huis met een dak van golfplaat of een huis ter waarde van minstens 370 dollar. (In Nederland zou dat niet werken, weten we).
2. Je gezin en jij drinken gezuiverd water.
3. Alle kinderen van het gezin, ouder dan zes jaar en lichamelijk en geestelijk gezond, gaan naar school, tenminste totdat ze de basisschool hebben afgerond.
4. Specifiek voor microfinanciering: het lid van de bank betaalt minimaal 3 dollar per week terug van de lening.
5. Je gezin en jij hebben een hygienische latrine en gebruiken die ook.
6. Er is voldoende kleding, er zijn voldoende dekens en er zijn goede en voldoende muskietennetten (in Bangladesh belangrijk om ziektes te voorkomen die door muskieten overgebracht worden).
7. Er zijn aanvullende inkomstenbronnen zoals een moestuin of fruitbomen, waar het gezin op terug kan vallen in tijden van nood.
8. Er is een spaarrekening met een gemiddeld jaarsaldo van 75 dollar of meer.
9. Jij en je gezin eten drie behoorlijke maaltijden per dag.
10. Men let op de gezondheid, en als een familielid ziek wordt kan men de medische kosten betalen.

Ik vind dit wel een werkzame definitie. Je bent zeker niet rijk als je dit hebt, maar ik geloof dat je op deze manier wel beschermd bent tegen de meest voorkomende ellende veroorzaakt door armoede: honger, ziekte die niet behandeld kan worden, blootstelling aan weer en wind. En natuurlijk is het heel waardevol dat de kinderen een opleiding krijgen. Wij zouden niet erg onder de indruk zijn van iemand met slechts een basisschoolopleiding, maar voor de allerarmsten van deze wereld is dat vast al heel wat. (En in Nederland was dit zo'n honderd jaar geleden ook al heel wat). Een basisschoolopleiding zal er waarschijnlijk voor zorgen dat de kinderen kunnen lezen, schrijven en rekenen; en dat zijn toch belangrijke dingen om te kunnen in deze wereld.